Św. Paweł nauczający w Atenach Malarstwo

Rafael (Raffaelo Santi, zwany też Sanzio), "Św. Paweł nauczający w Atenach", tempera na papierze zamocowanym na płótnie, 1515, Victoria and Albert Museum, Londyn

Najpierw nauczał Żydów w synagodze, potem wszystkich chętnych na agorze – ateńskim rynku. Wreszcie ateńscy filozofowie zechcieli sami posłuchać, co ma im do powiedzenia ten, jak się wyrazili, „nowinkarz”.

Zaprowadzili świętego Pawła na Areopag – wzgórze koło Akropolu, gdzie obradował zwykle najwyższy ateński trybunał. Słuchali z zaciekawieniem słów świętego, dopóki nie usłyszeli o zmartwychwstaniu. To okazało się nie do przyjęcia dla greckich filozofów. Przerwali wystąpienie Pawła, a niektórzy zaczęli się nawet z niego wyśmiewać.

Wszystko to zostało opisane w Dziejach Apostolskich (17, 16–34). Rafael, jeden z najważniejszych artystów włoskiego renesansu, darzył wielkim szacunkiem starożytnych ateńskich filozofów. Nie chciał więc być dla nich zbyt surowy. Pokazał różne reakcje na nauczanie świętego. Po lewej stronie siedzą prześmiewcy, pokazujący Pawła palcami. Artysta pogrążył ich jednak w cieniu, odsuwając jakby na dalszy plan. Ich zachowanie nie jest zresztą ani bardzo agresywne, ani szydercze. W środku zgromadzenia widzimy nieprzekonanych, którzy jednak zastanawiają się nad tym, co usłyszeli. To oni powiedzieli apostołowi: „Posłuchamy cię o tym innym razem” (Dz 17, 32).

Po prawej stronie, na pierwszym planie, artysta umieścił dwie osoby spośród tych, które dzięki słowom Pawła się nawróciły: Dionizego Areopagitę i kobietę imieniem Damaris. Oboje są wpatrzeni w Pawła, a Dionizy nawet naśladuje bezwiednie gest przemawiającego apostoła.

Przedstawioną scenę Rafael ozdobił klasycznymi budowlami i rzeźbami, zgodnymi z gustami ludzi renesansu.

za: Leszek Śliwa, Gość Niedzielny nr 04/2006