Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego Dekada Historyczna
Historia dochodzenia do Wydziału Teologicznego w Uniwersytecie Śląskim jest długa, bo sięgająca okresu międzywojennego. Program działalności Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Katowicach przewidywał poszerzanie bazy wpływów w społeczeństwie. Jedną z interesujących propozycji było zorganizowanie Studium Teologiczno-Społecznego w Katowicach. Rozpoczęło ono działalność w połowie stycznia 1937 i skupiało wprawdzie tylko około 60 uczestników, ale rokowało duże nadzieje na przyszłość. Temu samemu celowi służyła organizacja w 1937 Katolickiego Tygodnia Społecznego w Katowicach, z udziałem studentów wyższych uczelni oraz przedstawicieli organizacji pomocniczych Akcji Katolickiej. W większych ośrodkach robotniczych, takich jak Lipiny, Szopienice, Mysłowice i Chorzów organizowano popularne wykłady, poświęcone zagrożeniu ze strony komunizmu.
Myśl o założeniu uczelni o profilu uniwersyteckim kiełkowała już w okresie międzywojennym, ale zdecydowany sprzeciw środowisk naukowych Krakowa, a zwłaszcza Lwowa, uniemożliwił powołanie do życia uczelni wyższej o profilu technicznym. Ta myśl odrodziła się tuż po zakończeniu II wojny światowej. Plan powołania Wydziału Teologicznego w Katowicach pojawił się na przełomie maja i czerwca 1945, wraz z ideą założenia uniwersytetu w województwie śląsko-dąbrowskim. Obywatelski Komitet Przygotowawczy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w skład którego wszedł ks. Stanisław Maśliński, delegat biskupa katowickiego do spraw Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, przygotował listę motywów uzasadniających jego powstanie na Śląsku. To, że te plany w Kurii katowickiej były poważnie brane pod uwagę, świadczy mianowanie ks. dr. Józefa Bańki pierwszym duszpasterzem akademickim na terenie diecezji katowickiej. Okres powojenny nie sprzyjał tego rodzaju inicjatywom, zwłaszcza na Śląsku, który miał się stać wzorcowym regionem robotniczym - kształtowania się postaw socjalistycznych. Do utworzenia uniwersytetu doszło dopiero 8 czerwca 1968 przez połączenie Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Filii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach. Ze strony kościelnej towarzyszyły tej inicjatywie skromne w efekcie działania, które jednak - jak się okazało - miały zaowocować w przyszłości. Biskup Herbert Bednorz dekretem z 5 października 1968 ustanowił w Krypcie Katedry Chrystusa Króla kościół akademicki, mający na celu integrowanie środowiska studentów i pracowników akademickich. W tym samym roku wyszedł pierwszy tom „Śląskich Studiów Historyczno-Teologicznych”. W słowie wstępnym biskup Bednorz wyraźnie wskazał na przyczynę powstania tego periodyku naukowego – chodziło o założenie Uniwersytetu Śląskiego.
Ideę powołania Wydziału Teologicznego przy Uniwersytecie Śląskim podjął Senat pod koniec maja 1989. Przeciwni byli głównie studenci, którzy wskazywali na pilniejsze potrzeby uczelni. Postawa wyczekująca ze strony władz kościelnych spowodowała odłożenie tej myśli. Senat Uniwersytetu Śląskiego wrócił do idei utworzenia Wydziału Teologicznego w dniu 29 kwietnia 1997 po konsultacji rektora prof. Tadeusza Sławka z arcybiskupem Damianem Zimoniem. W dniu 7 kwietnia 1998 Senat jednomyślnie uchwalił podjęcie już praktycznych prac. Pełnomocnikiem Uniwersytetu ds. Wydziału Teologicznego został prorektor ds. Nauki i Współpracy, prof. Jacek Jania, a ze strony kościelnej - ks. prof. Wincenty Myszor - pracownik naukowy Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
27 marca 1999 po uzgodnieniach, arcybiskup Damian Zimoń i Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. Tadeusz Sławek podpisali „Porozumienie w sprawie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego”, które przewidywało studia teologiczne kleryków Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego na Wydziale Teologicznym i korzystanie z Biblioteki seminaryjnej przez studentów Uniwersytetu.
Po uzyskaniu zgody Konferencji Episkopatu Polski w czasie posiedzenia w dniu 22 października 1998 arcybiskup katowicki zwrócił się w dniu 22 kwietnia 1999 z formalnym wnioskiem do Rzymskiej Kongregacji d.s. Wychowania Katolickiego. Przy utworzeniu Wydziału Teologicznego pomocne, ale i konieczne okazały się opinie sąsiadujących z Katowicami władz kościelnych i Wydziałów Teologicznych w Krakowie i Opolu. Pozytywne opinie obydwu sąsiednich uczelni zostały opracowane w związku z drugim wnioskiem arcybiskupa Zimonia, skierowanym pod obrady Konferencji Episkopatu Polski w dniu 26 listopada 1999. Wniosek ten został przegłosowany pozytywnie.
W wyniku prac Komisji: senackiej i kościelnej wypracowano Regulamin Wydziału Teologicznego, uwzględniający przepisy kościelne, przede wszystkim Konstytucję apostolską „Sapientia Christiana” oraz przepisy państwowe, Ustawę o Szkolnictwie i Statut Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, pismem z dnia 9 sierpnia 2000, erygowała Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, przenosząc Studium Teologii z Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego na Wydział Teologiczny i ustanowiła arcybiskupa katowickiego Wielkim Kanclerzem Wydziału Teologicznego. Początkowo do pracy na wydziale zgłosiło się tylko dwóch profesorów tytularnych, pochodzących z archidiecezji katowickiej, dwóch profesorów z Niemiec, profesor teologii ewangelickiej z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i emerytowany profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Uchwała Senatu Uniwersytetu Śląskiego z dnia 7 listopada 2000, powołująca do istnienia Wydział Teologiczny zapadła jednomyślnie, a 6 grudnia 2000 tekst umowy między Konferencją Episkopatu Polski a Rządem Rzeczypospolitej został podpisany w Nuncjaturze Apostolskiej w Warszawie. Z początkiem 2001 pierwszy dziekan Wydziału Teologicznego, ks. prof. Wincenty Myszor, podjął się pracy polegającej na skompletowaniu pracowników naukowych i dydaktycznych dla Wydziału Teologicznego, zaś księgozbiór biblioteczny - konieczny dla jego funkcjonowania jako placówki naukowej i dydaktycznej – użyczyła Archidiecezja. Na podstawie wydzielonych zbiorów Biblioteki Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego, jako zbioru użyczonego Uniwersytetowi Śląskiemu, powstała Biblioteka Teologiczna. W 2004, w wyniku finansowego wysiłku archidiecezji, został zbudowany nowoczesny gmach Wydziału Teologicznego przy ul. Jordana. Dnia 12 października 2004 kard. Zenon Grocholewski - Prefekt Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, Seminariów i Instytutów Naukowych - poświęcił gmach przy okazji uroczystego otwarcia kolejnego roku akademickiego.
Źródło: E-ncyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku
